Class 12 Bodo MIL|Chapter 15|Bodo Medium|मोनाबिलि: Bodo Tutor is your trusted partner for AHSEC Class 12 Bodo MIL solutions in the Bodo medium. In this article, we provide comprehensive solutions for Class 12 Bodo MIL|Chapter 15|Bodo Medium|मोनाबिलि designed to align perfectly with the latest AHSEC syllabus. Our detailed and well-organized answers ensure students gain a clear understanding of the concepts, helping them excel in their exams. Whether you’re searching for AHSEC Class 12 Bodo MIL|Chapter 15|Bodo Medium|मोनाबिलि Solutions, HS Class 12 Bodo MIL Question-Answers, or resources for Bodo Medium studies, this guide caters to all your needs.

Explore top-quality solutions for Class 12 Bodo MIL|Chapter 15|Bodo Medium|मोनाबिलि, expertly crafted to support your learning and preparation. Trust Bodo Tutor for the best ASSEB Class 12 Bodo MIL resources and make your exam preparation more effective!
खन्थाइ आयदा (Poem Section)
गाहायनि सोलुफोरखौ सोदोब मोनसे एबा सारिसेजों फिन हो (मोनफ्रोमनिबो नम्बरा 1)
क) मोनाबिलि खन्थाइनि खन्थाइगिरिया सोर?
फिन: समर ब्रह्म चौधुरी।
ख) मोनाबिलि खन्थाइखौ मा सानस्रि गोनां खन्थाइ होननानै बुंनो हायो?
फिन: रमान्टिक सानस्रिगोनां खन्थाइ।
ग) समर ब्रह्म चौधुरीनि जोनोमा माब्ला जादोंमोन?
फिन: 1932 मायथायाव।
घ) समर ब्रह्म चौधुरीनि दिहुननाय गांसे रादाब बिलाइनि मुं लिर।
फिन: रादाब (1958), सानस्रियारि रादाब बिलाइ।
ङ) ‘रादाब’ खन्थाइ बिजाबखौ समर ब्रह्म चौधुरीया मा मायथायाव लिरना दिहुनदोंमोन?
फिन: 1968 मायथायाव।
च) खन्थाइगिरि बिथाङा बबेयाव गसंनानै मोनाबिलिनि महरखौ नायहरदोंमोन?
फिनः गंनीया दैमा सेरनि सुमबिलि बारियाव गसनानै मोनाबिलिनि महरखौ नायहरदोंमोन।
छ) खन्थायाव खन्थाइगिरिया सिख्ला होननानै सोरखौ बुंदों?
फिन: मोनाबिलिखौनो सिख्ला होनना बुंदों।
ज) सानबोलावरिया खंगा, बिरखांनो हाया होननानै खन्थाइगिरिया सोरखौ बुंनो नागिरदों?
फिन: बर’ बादि गोग्लैसोनाय माहारिखौ बुंनो नागिरदों।
झ) रेसम खानाय होननानै माखौ बुंनो नागिरदों?
फिन: गोसोम अख्रां आरो मोनाबिलिनि खोमसि गाबखौनो खन्थाइगिरिया बिनि गावस्रानाय गोसोम खानाय आरो रेसम खानाय होनना बुंनो नागिरदों।
ञ) मोनाबिलि खन्थायाव खन्थाइगिरिया सोरनि मा दामनायनि देंखो खोनानो मोनदों?
फिनः सोरबा लाउखारनि मायनारा दामनाय देंखो खोनानो मोनदों।
ट) बालाबगासिनि ओथिया मा?
फिन: मेथाइनि देंखो ससे।
ठ) गंनिया दैसानि हरै सोरनि हादर दं?
फिन: लाइमोन सिख्लानि हादर ।
गाहायनि सोलुफोरखौ सुंदवै फिन हो (मोनफ्रोमनिबो नम्बरा 2)
(क) समर ब्रह्म चौधुरिनि जोनोमा बबेयाव आरो माब्ला जोनोम जादोंमोन?
फिन: समर ब्रह्म चौधुरीया इं 1932 मायथायाव कचुगाव खाथिनि पाटाकाटा गामियाव जोनोम जादोंमोन।
ख) समर ब्रह्म चौधुरीनि ‘सिजौ गेरेमसा’ खन्थाइया बबेयाव माब्ला फोसाव जादोंमोन?
फिन: समर ब्रह्म चौधुरीनि ‘सिजौ गेरेमसा’ खन्थाइया ‘अखाफोर’ लाइसियाव इं 1954-55 मायथायाव फोसाव जादोंमोन।
ग) खन्थाइयाव खन्थाइगिरिया मोनाबिलिखौ माजों रुजुदों?
फिन ‘मोनाबिलि’ खन्थाइयाव खन्थाइगिरिया मोनाबिलिखौ सासे महरगोसा सिख्लाजों रुजुनाय जादों। खोमसिहां मोनाबिलियाव अख्रां सायाव नुजानाय हाथरखि थरसेजों बिनि खाफालनि फोथा, गोसोम अख्रां आरो मोनाबिलिनि खोमसि गाबखौ बिनि गेवस्रानाय गोसोम खानायजों रुजुदों।
घ) खन्थाइयाव खन्थाइगिरिनि दावथेबा बबेयाव बिरबायो होनना बुंदों?
फिनः खन्थाइयाव खन्थाइगिरिनि दावथेबा मोनाबिलि समाव थेब थेब गाबनानै सुमबिलि बारिनि गेजेर गेजेर हारसिङै बिरबायो बे समाव मोनाबिलिनि समायना महरखौ बिसोरबो हायना गोनांसिम खालामना होयो होनना फोरमायदों।
ङ) खोलाहानि सिउ सिउ बारनाय बारजों खन्थाइगिरिनि गोसोया बबेयाव बिरबायहैनो लुबैयो?
फिन: खोलाहानि सिउ सिउ बारनाय बारजों खन्थाइगिरिनि गोसोआ गंनिया सानि हरे बारै गोजान हादाबाव बिरबायहैनो लुबैयो, मोनाबिलि लाइमोन सिख्लानि महरखौ नायबाय थानो गोसो जादों होनना फोरमायदों।
च) मानि थाखाय खन्थाइगिरिनि बिरबायहैनो लुबैनाय गोसोया बिरबायनो हायाखै?
फिन: बर हारिनि फारफ्रोमथिंबो गोग्लैसोनानै थानायखौ नुनानै एबा बर हारिनि खैफोदाव गोग्लैनाय बाथ्राखौ साननानै आगोर मोनाखै आरो दावगालांनो हायाखै। खन्थाइगिरिया बेफोर बादि हारिनि बाथ्राखौ साननानैनो गावखौ बावगोमाना थानो थाखाय गोजान जायगायाव बिरबायहैनो लुबैनाय गोसोआ बिरबायनो हायाखै।
छ) खन्थाइगिरिया बिरखांनो हायैनि मा खालामदों?
फिनः खन्थाइगिरिया बर हारिनि बाथ्राखौ साननानै बिरखांनो हायैलाय दुखु आरो जिंगाजों हांमा गोलाउ सुरहाबनानै सुमबिलि बिफां फांसेयाव सोनार हैयो होनना फोरमायदों।
ज) मोनाबिलि सिख्लानि गोमोथाव महरनि सिङाव खन्थाइगिरिया मा मोन्दांदों?
फिनः खन्थाइगिरिया मोनाबिलि सिख्लानि गोमोथाव महरनि सिङाव मोनफुङै एबा जाफुंसारैनि दाहाखौ गोसोआव मोनदाङो होनना फोरमायदों। बेबादि दाहानि गसरनाय मोदै बोहैनायाव अख्रां सायाव नुजानाय थरसे हाथरखियाबो गिलुं गोसोआव सिमांबादि सोमावग्लुंफैयो होनना बुदों।
झ) सोर सोरजिजेननायनिफ्रायनो सानफ्रोमबो अनजिमा गैयै हाबिला गोसो लानाने सोरखौ बरायफैयो होनना खन्थाइयाव बुंदों?
फिन खन्थाइगिरिया मिथिंगानि मोनाबिलि महरखौ सोरजिजेननायनिफ्रायनो सानफ्रोमबो अनजिमा गैयै हाबिला गोसो लानाने अनसुमै सानजों बरायफैयो होनना बुंदों।
ञ) गोसो थोनाया माबादि होननाने खन्थाइयाव खन्थाइगिरिया बुंदों?
फिन गोसो थोनाय एबा मोजा मोननाया अराय मोननो लुबैनाय, जेब्लाबो गोदानै, साबसिनै खाथिसिनै मोननो लुबैनाय होननानै खन्थाइयाव खन्थाइगिरिया बुंदों। बे मोजां मोननाया अराय गोजोर जोबनो थाङा । बेनिखायनो
मोनाबिलिनि गोरबोआव मोजां मोननाया जोबना थाङाखै। गावनि अनसुमैखौ लोगो मोननायनि हाबिलासा थुंगेयाखै।
ट) रादाब खन्थाइ बिजाबनि लिरगिरिया सोर आरो माब्ला ओंखारदोंमोन?
फिन: रादाब खन्थाइ बिजाबनि लिरगिरिया जादों समर ब्रह्म चौधुरि आरो बेयो ओंखारदोंमोन इं 1968 माइथायाव ।
गाहायनि सोंलुफोरखौ फिन हो (मोनफ्रोमनिबो नम्बरा 3)
क) समर ब्रह्म चौधुरीनि सुजुनाय लाइसिफोरनि मुङा मा मा?
फिन: समर ब्रह्म चौधुरीनि सुजुनाय लाइसिफोरनि मुङा-बैराथी (1970) आरो बारदै सिख्ला (1971)।
ख) समर ब्रह्म चौधुरीनि ‘रादाब’ खन्थाइ बिजाबखौ मा होननानै बुंनाय जायो आरो मानो ?
फिन: समर ब्रह्म चौधुरीनि ‘रादाब’ खन्थाइ बिजाबखौ खोन्दो खन्थाइमा होननानै बुंनाय जायो मानोना बे खन्थाइखौ लिरनायाव खन्थाइमाबादि मोनब्रै खलब बाहायदों आरो बेवहाय ‘उदां खबाम’ आरो गुबुन गुबुन खन्थाइ खबाम बाहायना लिरनाय जादों । अदेबानि खन्थाइमायाव जेरैहाय जागायनाय, गेजेर बहागो आरो जोबनाय थाथारनांगौ आरो खन्थाइनि मोनफ्रोमबो जौगानायाव मदद थालायनांगौ बादियै खन्थाइगिरिया बे खन्थायाव जाफुंसार जानो हादों।
ग) थुनलाइ सोरजिनि अनगायैबो बिथाङा समाजनि हाबाफोरखौ माबादि मावलांनो नाजादोंमोन?
फिन: थुनलाइ सोरजिनि अनगायैबो बिथाङा समाजनि हाबाफोरखौ मावलांनो नाजादोंमोन। बबेखानि बिथाङा सासे गोख्रों राजखान्थिगिरिमोनबो । बेनिखायनो बिथाङा आसाम मन्थ्रि आफादनि सासे मन्थ्रि जानायनि
अनगायैबो थैनाय समसिम एबा 1991 मायथायसिम एम. पि. जानानै अबथिरा जिउ खोमानाङो।
घ) ‘मोनाबिलि’या अरायबो सिख्ला महर लानानै गावनि लामाजों सोरखौ लोगो हमनो फैयो?
फिन: मोनाबिलिया अरायबो सासे सिख्लानि महर लानानै समायना हायना सारफावनानै गावनि लामाजों अनसुमै सानखौ लोगो हमनो फैयो। मिथिंगा सिख्ला मोनाबिलि आरो सानजों लोगो मोनज्लायनाया बुहुम सोरजिजेननाय समनिफ्रायनो जादों। मानोना बे समनिफ्रायनो मोनाबिलि सिखलाया अनसुमै सानखौ जेब्लाबो बरायबोदों आरो गावनि रेसम खानायजों खोबथेना एबा गावनि बिखायाव आन्दो खालामना बजबना लायो होनना खन्थायाव फोरमायदों।
ङ) खन्थायाव खन्थाइगिरि बिथाङा लाइमोन सिख्लानि हादोराव मानो बिरबायहैनो लुबैदों?
फिन: जेब्ला खन्थाइगिरिनि गोसोखौ खोलानि सिउ सिउ बारनाय बारा आवलिहोयो अब्लानो बियो गोसोखौ हमथानानै लाखिनो हायैयाव गामिनि सेरजों बोहैलांनाय बै गंनीया दैसानि खाथि – खालायाव एबा लाइमोन सिख्लानि हादराव बिरबायहैनो लुबैदों होनना फोरमायदों।
च) सिख्ला मोनाबिलि आरो मिथिंगा सानजों लोगो मोनज्लायनाया माब्लानिफ्राय, माबादि जादों?
फिन: सिख्ला मोनाबिलि आरो मिथिंगा सानजों लोगो मोनज्लायनाया बुहुम सोरजिजेननायनिफ्रायनो जादों होनना बुंदों । सिख्ला मोनाबिलिया गावनि समायना महरखौ लानानै सानफ्रोमबो अनजिमा गैयै अनसुमै सानखौ लोगो हमनो फैयो। बिसोर सानैजों लोगो मोनज्लायोब्लानो मिथिंगानि खोमसि गाबा साग्लोबो आरो लोगो लोगोनो मोनाबिलि सिख्लाया अनसुमै सानखौ बरायनानै गावनि रेसम खानायजों आन्दो खालामना बिखायाव बजबना लायो होनना फोरमायदों।
छ) खन्थाइयाव खन्थाइगिरिया माखौ गोदानै मोननो आरो खाथिसिनाव बोजबना लानो लुबैदों?
फिन: खन्थाइयाव खन्थाइगिरिया मोनबिलिनि महरखौनो सानफ्रोमबो अनजिमा गैयै एबा जेबो गोनो गोथो गैयाजासे नुजाफैनो एबा गोदानै मोननो आरो खाथिसिनाव बोजबना लानो लुबैदों होनना फोरमायदों।
ज) खन्थाइयाव खन्थाइगिरि बिथाङा मानि माबादि दाहा बोहैनाय नुनो मोनदों?
फिन: खन्थाइयाव खन्थाइगिरि बिथाङा मिथिंगा मोनाबिलिनि महराव दुखुथिया, हाउरिया माउरियानि एबा जाफुंङैनि दाहानि मोदै गसरनाय नुनो मोनदों।
झ) खन्थाइयाव खन्थाइगिरि बिथाङा सोरनि हादोराव मानो बिरबायहैनो नागिरदों?
फिन: खन्थाइयाव खन्थाइगिरिया लाइमोन सिख्लानि हरै बारै गंनीया दैसानि गोजान हादराव बिरबाय हैनो नागिरदों मानोना बियो खोलानि सिउ सिउ बारनाय बारजों गोसो आवलि होजादों।
ञ) नाथाय बर’निबादि गोग्लैसोनाय माहारियाव
सानबोलावरिया खंगा, बिरखांनो हायै बेबादि बुंनायनि जाहोना मा?
फिनः खन्थाइगिरिया बेवहाय बर’ बादि गोग्लैसोनाय माहारियाव सानबोलाउरिया खंगा होनना बुंनायनि जाहोना जादों- बिनि बादिब्ला बर ‘फोरा बेबादि अलखदाव गोग्लैनानै सानस’ हायाखैदि बिसोर बोरै देरहासार जानो? बिसोरहा जेरैबो आगोर गोमाजानाय, आखाइ आथिं खंगालेंग्रा बादि सिगांफारसे दावगालांनो हाया खन्थाइगिरिया बेफोरबादि बाथ्राखौनो साननानै दुखु मोनदों आरो बर हारिया जौगालांनो लामा मोनाखै होनना बुंनो नाजादों।
गाहायनि सोंनायफोरनि फिन हो (मोनफ्रोमनिवो नम्बरा 4)
क) र ‘मान्टिक खन्थाइगिरि महरै समर ब्रह्म चौधुरीनि सुंद’ सिनायथि हो।
फिन: खन्थाइगिरि समर ब्रह्म चौधुरीया सासे राफोद आखाइनि रमान्टिक खन्थाइगिरि बिनि माखासे खन्थाइफोरा जोबोद गोजौ मासि मोननाय रमान्टिक खन्थाइ बिथांनि रादाब’ खोन्दो खन्थाइमायानो बेनि बिदिन्थि। बिनि ‘रादाब’ खन्थाइयाव गावनि अनजालि सनास्रिखौ लानाने गोसो इसिंनि दाहाखो खन्थाइ जोबजासे रिफिहोदों आरो मिथिंगानि गामियारि समायना आखुफोरा मोजां गेवलांसारदों। बे बाथ्राखौनो ब्रजेन्द्र कुमार ब्रह्मआबो मोजां फोरमायना होदों।
बेबादिनो बिथांनि मोनाबिलि’ खन्थाइयाबो दोंसे दोलगोना रमान्टिक खन्थाइ। अब्लाबो इस्वान मोसाहारीनि मोनाबिलि’ खन्थाइजों ब्रह्म चौधुरीनि ‘मोनाबिलि’ जों बेसेबा गोजान फाराग दङ मोसाहारीनि ‘मोनाबिलि’ खन्थाइया मोनाबिलियानो नाथाय ब्रह्म चौधुरीनि मोनाबिलिया मोनसे बेकग्राउण्डसो बाहायनो नाजादों बे खन्थाइया Pure love theme नि खन्थाय । बियो गावनि अनसुलि मोनाबिलिखौ खाथिनिफ्राय खाथिसिनाव मोननो लुबैयो।
“मानोना गोसो थोनाया मोननो लुबैनाय, गोदानै साबसिनै खाथिसिनै मोननो लुबेनाय।”
ब्रह्म चौधुरीनि जिवखौ मोजां मोननाय सानस्रिया बिनि ‘दोंसे खन्थाइ’ मुनि खन्थायाव गुसुङै बेरखादों जिउवा थैनायनि आखाइ मुनिब्लाबो जिउखौ अनो मोजां मोनो जिउवा ‘फामि बिबार’ बादि दान्दिसे बुब्लिनिल’ समायना बारग्लांनाय बेखायनो जिउवाव जों माबा मोनसे मोनदोंब्लाबो थैनायनिफ्राय खारखोमानो हायाखै।
“थेवबो आं बे जिउखौ मोजां मोनबाय
आय! गोसो थोनाय फिथिखाखौ आं मोनलोंबाय। “
गोसो थोनाया फिथिखा बायदि गोग्गो । बबेखानि बिनि सानस्रिया सिंगांनि खन्थाइनिफ्राय गुबुन जाबोदोंब्लाबो मोन्दांथिया अराय रमान्टिक सानस्रिनिनो। बेफोर मखनाय खन्थाइफोरनि गेजेरजोंनो मिथिनो हायोदि समर ब्रह्म चौधुरीया सासे राफोद रमान्टिक सानथौनि खन्थाइगिरि एबा सानबोलाउरि मोन्दांथिनि बिगोमा ।
ख) र ‘मान्टिक खन्थाइनि आखुथायफ्रा मा मा ?
फिन: रमान्टिक खन्थाइनि आखुथाइफोरा जाबाय-
- सुबुं आंगोथि गाहाय ।
- मिथिंगा अनफावरि ।
- गोरलै जिउ खांनाय जिउ-जिरादनि फारसे गेबें (गुवार) साननाय ।
- मोगथांनि फारसे आंगायनाय।
- सिबिनाय आरो इउननि थाखाय गाबगोनां सिमां रनसायनाय ।
- सानबोलाउरिनि हेफाजाबै गाव उदांस्रिनि थाखाय नाजानाय
- अननाय, मोजां मोननाय आरो समायसारनायखौ सिबिनाय
- जिउनां समायसारनायनि फारसे मिथिरोङै सोमोनांथाव नोजोर।
- अनजालु, अनजालि एबा रजेनि महर मुस्रिखौ अनसायनाय ।
- सिबिनाय आरो मिथिंगानि बिखायाव अननाय ।
- मोजां मोननायनि महर दिन्थिनाय आरो गोबां सानबोलाउरिजों गोदोहाबना थानाय।
- नुस’मोनै गोजान जानथायनि फारसे गोसो लोहाबनाय।
- जिउनि गुमुर एबा जिउनि गुमुरनि फारसे गोसो-मेलेम एबा सानथाय गोहोजों नायबिजिरनो नाजानाय।
ग) रमान्टिक खन्थाइनि सोमोन्दै सुंदयै सावराय?
फिन: इंराजि इं 1798 मायथायाव ओंखारनाय ‘लेरिकल बेलाड खन्थाइ बिजाबनि गेजेरजोंनो रमान्टिक खन्थाइनि सानस्रिया सोमजिजेनो होनना बुंनो हायो । रमान्टिक खन्थाइनि सानस्रि बेरखांनायखौनो रमान्टिसिजम बुंनाय जायो । भारतारी थुनलाइयाव 19 जौथाइनि उन बाहागोआव बांला थुनलाइनि गेजेरजों रमान्टिक खन्थाइ बोहैजेनो बिनि उनाव असमीयानि ‘जनाकि मुगा ‘याव (1889-1900) रमान्टि सिजमनि दाहारा सोमजियो। बिनि उनावसो बिबार मुगा (1920-40) नि गेजेरजों बर’ थुनलायावबो रमान्टिक खन्थाइया सोमजियो होननानै बुंनो हायो।
रमान्टिक थुनलाइनि बुंफुरलुखौ गुबुन गुबुन सावरायगिरिफोरा गावबा गावनि नोजोरजों फोरमायदों आरो मोनफ्रोमबो बुंफुरलुआवनो गासै आखुथायफोरा बेरखाङाब्लाबो खायफा मिथिनोगोनां बाथ्राया रोखायै बेरखादों खायफाया बेखौ (रमान्टिकखौ) गिथाव साननायनि गोदान जांख्रिथायारि सांग्रांथि, खायफाया समायनानि लोगोसे गोमोथावनि सरजाबथाय, खायफाया-थुनलायाव गोसो गुवार सानथाय सोमजिहोग्रा, खायफाया- गोदोनि फारसे मान दिन्थिनाय, खायफाया -थुनलायाव गाव उदांस्रिनि फोरमायथिनाय खायफाया थुनलाइयाव गाव उदांस्रिनि फोरमायथिनाय आरो खायफाया-सानबोलाउरिनि रुजुथावै गोसारथाय होनना फोरमायदों।
मख जायोदि रमान्टिक खन्थाइनि गुदि बिथाया मोदाय, हादोर, आइजो आरो मिथिंगा। बेनिखायनो बेवहाय गोजाम खन्थाइनि खायफा आखुथाइफोरा गोरोब्लाबो खायसे एखुथा आखुबो नुनो मोनो जेरै खारखोमासुला आखु बेरखांनाय थि खबाम बाहायनायखौ उदां खालामनो नाजानाय, समायनानि फारसेल गोसो बोदोर जानाय, मोगथां मुलुगखौ नागारनानै सानस्रि मुलुगाव थानाय आरो मोजां मोनहाबनाय।
(घ) ‘मोनाबिलि’ खन्थाइखौ दोंसे रमान्टिक खन्थाइ महरै सावराय।
फिन: समर ब्रह्म चौधुरीनि ‘मोनाबिलि’ खन्थाइया दोंसे दोलगोनां रमान्टिक खन्थाइ । बबेखानि इस्वान मोसाहारीनि ‘मोनाबिलि’ खन्थाइजों ब्रह्म चौधुरीनि ‘मोनाबिलि’ खन्थाइया बेसेबा गोजान फाराग दङ । ब्रह्म चौधुरीनि मोनाबिलि खन्थाइया Pure love theme नि खन्थाइ।
खन्थायाव मिथिंगानि समायना मोनाबिलि महरखौ खन्थाइगिरिया गंनीया दैमा सेरनि सुमबिलि बारिनिफ्राय गसंनानै नायहरनाय बाथ्राया रोखा बेरखादों। बेयाव बिथाङा मिथिंगा मोनाबिलिनि महरखौ रमान्टिक सानस्रिनि गाबफुनना थै मोदोमगोनां सासे महरगोसा सिख्लाजों रुजुदों। मोनाबिलियाव जोंनाय थरसे हाथरखिया जेन बे लाइमोन सिख्लानि खाफालनि फोथा । मोनाबिलि अख्रांङाव साग्लोबनाय खोमसिहां महरा जेन बे सिख्लानि हसारनाय खानाय आरो मोनाबिलिनि जारौ साननि गाबा जेन बिनि गुस्थियाव नांनानै थानाय समायना थैनि महर मोनाबिलि खन्थाइयाव बेबादि महरखौनो खन्थाइगिरिया एरै फोरमायदों-
“जारा खाफालाव हर्सि हाथर्खिया
रिथि रिथि जोंदों,
गोसोम खानाया
मुहिनि सारफावदों,
थै आरो गुस्थियाव मिनिखैरेदो।”
बेबादिनो मोनाबिलिनि महर मोखाङा बेसेबा समायना – रमायना गोमोथाव।
मोनाबिलिनि बेबादि महराव फालोसे थियाया अख्रां बुजासे दावराव खालामलांनाय सोदोब आरो दाउथेब दावनि थेब थेब गाबनाय सोदोबफोरा मिथिंगा मोनाबिलिखौ बांसिन समायनासिन खालामबावो ।
बे खन्थाइयाव खन्थाइगिरिया मिथिंगानि मोनाबिलि महरखौ सोरजि जेननायनिफ्रायनो अनसुमै सानजों लोगो मोनज्लायनाय बाथ्राखौ रायखादों। खन्थाइगिरिया मोनाबिलि सिख्ला आरो मिथिंगा साननि अनजिमा गैयै लोगो हमलायनाय, बरायलायनाय आरो मोनाबिलि सिखलाया गावनि हसारनाय खानायजों आन्दो खालामना बिखायाव बजबना लानाय बाथ्राखौ फोरमायदों। अदेबानि बिसोरनि मोजां मोननाय एबा गोसो थोलायनाया अराय
गोजोर जोबनो थाङाखै। बेनिखायनो खन्थाइगिरिया मिथिंगा मोनाबिलिखौ मोजां मोननाय खाथियाव मोननो लुबैनाय बाथ्राखौ बुंदों। अदेबानि गावनि अनसुमैखो लोगो हमनायनि हाबिला जोबनो थाङाखै । जायनि थाखाय खन्थाइगिरिया एरै फोरमायदों-
मानोना
गोसोथोनाया मोननो लुबैनाय,
गोदानै, साबसिनै खाथिसिनै
मोननो लुबैनाय।”
ङ) खन्थाइयाव खन्थाइगिरिया मोनाबिलिखौ सोरजों माबादियै बरनायदों सुंदयै सावराय।
फिनः खन्थाइयाव खन्थाइगिरिया मोनाबिलिखौ सासे महर गोसा सिख्लाजों रुजुनाय जादों । खोमसिहां मोनाबिलियाव अख्रां सायाव नुजानाय हाथरखि थरसेजों बिनि खाफालनि फोथा, हाबहां साननि गोजा गाबा बिनि जारौ गुस्थिजों मिनिखैरेनाय बादि, गोसोम अख्रां आरो मोनाबिलिनि खोमसि गाबखौ बिनि गेवस्रानाय गोसोम खानायजों रुजुदों।
मोनाबिलिया अरायबो सासे समायना सिख्लानि महर लानानै गावनि हायनाखौ मोदोमनाय सारफावनानै गावनि लामाजों अनसुमै सानखौ लोगो हमनो फैयो। खन्थाइगिरिया बेफोर बाथ्राखौनो रमान्टिक सानस्रिजों मोनाबिलिनि महरखौ बर्नायदों आरो मिथिंगानि बिखायाव मोनाबिलिनि महरखो जोबोर बाखनायदों। जानो हागौ खन्थाइगिरिया मिथिंगानि बिखायाव समायनानि महरखौनो बांसिन नुयो बेखायनो बिथाङा मोनाबिलिखौ गुबुन खन्थाइगिरिफोर बादि दुखुनि गाबजों रुजुवाबालानो सासे सगायना सिख्लाजोंसो रुजुदों।
गाहायनि सोंनायफोरनि फिननायखौ गुवारै हो (मोनफ्रोमनिबो नम्बरा 5)
क) खन्थाइगिरिया मोनाबिलिजों माबादि गोसो थोलायदों सावरायना लिर।
फिनः खन्थाइगिरिया मिथिंगा गोनाबिलिनि महरखौ रमान्टिक सानस्रिनि गाब फुनना सासे गहरगोसा सिख्लानि महर होदों आरो मोननो लुबैदों बियो फोरमायदोंदि मोनाबिलिनि जोंनाय थरसे हाथर्खिया जेन ‘बे लाइमोन सिख्लानि खाफालनि फोथा, अख्रांनि खोमसि महरा जेन’ बै सिख्लानि हसारनाय खानाय आरो गोनाबिलिनि जारों साननि गाबा जेन बिनि जारौ गुस्थियाव मिनिखेरेनायसो। बिनि बेबादि मुहिनि सारफावनाय महराव खन्थाइगिरिया गोसो बोदोर जायो आरो गोनाबिलिनि महरखो साबसिन मेलेवदो मोनो बे समावनो गोसा उगवलि जानानै लाइमोन सिख्लानि हादोर गंनिया दैसानि हरै बारै गोजान हादाबाव बिरबायहैनो गोसो जायो होनना फोरमायदों।
बबेखानि खन्थाइगिरिया बे खन्थाइनि गेजेरजों मिथिंगा मोनाबिलि सिख्लाखौ मोजां मोननाय खाथियाव मोननो लुबैनाय बाथ्राखौ फोरमायलादों।
जोबथारनायाव बिथाङा गोसोथोनाय एबा मोजां मोननायनि ओंथिखौबो बेरखांहोदों। मानोना बिथांनि बादिब्ला मोजां मोननाय एबा गोसो थोनाया अराय गोजोर जोबनो थाङा । बेनिखायनो खन्थाइगिरिया मोनाबिलिनि गोरबोआव गोजां मोननायखौ जोबलांनाय नुवाखै। अदेबानि गावनि अनसुमैखो लोगो हमनायनि हाबिला जोबनो थाङाखै। जायनि थाखाय खन्थाइगिरिया फोरमायदों गोसोथोनायनि ओंथिया मोननो लुबैनाय, गोदानै, साबसिनै, खाथिसिनाव मोननो लुबैनाय।
ख) मोनाबिलि’ खन्थाइयाव बेरखांनाय मिथिंगायारि सावगारिनि सोमोन्दै लिर।
फिन: मोनाबिलिनि महर मोखाङा बेसेबा समायना- रमायना गोमोथाव। बेबादि मिथिंगानि मोनाबिलि महरखौ खन्थाइगिरिया गंनीया दैसा सेरनि सुमबिलि बारिनिफ्राय गसंनानै नायहरो खन्थाइयाव बिथाङा मिथिंगा मोनाबिलिनि महरखौ रमान्टिक सानस्रिनि गाब फुनना सासे महरगोसा सिख्लाजों रुजुदों। मोनाबिलिया जोंनाय थरसे हाथखिया जेन बे लाइमोन सिख्लानि फोथा, मोना बिलिनि गोसोम गाब एबा अख्रांनि साग्लोबनाय खोमसिहां महरा बिनि
हसारनाय खानाय आरो मोनाबिलिनि जारां साननि गाबा बिनि जारौ गुस्थिनि मिनिखैरेनाय होननानै फोरमायदों।
बेनि अनगायैबो मोनाबिलिनि बेबादि महराव आरो समायनासिन खालामबावो फालोसे थियाया अख्रां बुंजासे दावराव खालामलांनाय सोदोब आरो दाउथेबनि थेब थेब गाबनाय सोदोबफोरा बेफोर गासैबो खन्थाइगिरिनि मिथिंगा मोनाबिलि समाव बांसिनै समायनासिन खालामनाय बाथ्राया बेरखादों मानोना खन्थाइगिरिया मिथिंगा मोनाबिलिनि महरखौ बायदि समाव बायदि महरनि गाबजों फोरमायदों।
ग) मोनाबिलि खन्थाइनि सार बाहागोखौ लिर।
फिन: मोनाबिलिया मिथिंगानि मोनसे समायना महरनि बाहागो। खन्थाइगिरिनि बादियैब्ला मिथिंगा मोनाबिलिया सासे महर गोसा सिख्ला । मानोना खन्थाइगिरि समर ब्रह्म चौधुरीया बे खन्थायाव खोमसिहां मोनाबिलि अख्रांआव नुजानाय थरसे हाथरखिखौ बिनि खाफालनि फोथा, गोसोम अखा एबा मोनाबिलिनि खोमसि गाबखौ बिनि गेवस्रानाय गोसोम खानायजों आरो मोनाबिलिनि समनि जारा साननि गाबा जेन बिनि जारौ गुस्थिनि मिनिखैरेनाय होनना फोरमायदों।
मोनाबिलिनि बेबादि महरखौ खन्थाइगिरिया गामिखाथियाव थानाय गंनीया दैसा सेरनिफ्राय गसंनानै नायहरदों। मिथिंगानि दावमा दावसायाबो थेब थेब गाबनानै दावराव खालामलाङो बै मोनाबिलियावनो मोनाबिलि समाव खन्थाइगिरिनि गोसोआ आवलियो । सिख्ला मोनाबिलिनि बाथ्राखौ गोसोखांनाने खन्थाइगिरिया बेसेबा गोजान जायगायाव गावखौनो बावगोमानो नाजादों। नाथाय हारिनि बाथ्राखौ गोसोखांना बावगोमानो हायाखै बेबादि बर हारिनि गोग्लै सोनायखौ नुनानै माबा मोनसे साननो नागिरोब्लाबो साननाया आगोरमोना, दावगालांनो हाया हाया जायो। नाथाय अब्लाबो खन्थाइगिरिया मोजां मोननायनि ओंथिखौ हमदांनो हादों।
मोनाबिलि सिख्लानि महराव खन्थाइगिरिया दाहानि नेरसोन बोहैनाय नुनो मोनो होनना फोरमायदों। बे समाव खोमसिहां मोनाबिलियाव अख्रां सायाव नुजानाय थरसे हाथर्खियाबो गिलुं गिलुं थोर थोर मावो मोनाबिलियाव सोरबा लावखारनि मायनारा दामनाय देंखो आरो मायमुथि बुथुमनाने हगारसारनाय सोरबा दाहोनानि बालाबगासे सिफुंनि रिंनाय देंखोखौ खन्थाइगिरिया खोनादोंमोन। बेबादि समाव हमदांनो हादों सिख्ला मोनाबिलिया जे गावखौ सिरि सिरि मोजां मोनखोमादों।
जेब्लानिफ्राय बुहुम मिथिंगाया सोरजिजादों अब्लानिफ्रायनो सिख्ला मोनाबिलि आरो अनसुमै सानजों अनजिमा गैयै लोगो हमलायनाया जाजेनो आरो मोनाबिलिया गावनि हसारनाय खानायजों अनसुमै सानखौ आन्दो खालामना बिखायाव बजबना लादों होनना फोरमायदों। बिनि उनाव अखानायै फिन गोदानै समायना महर लानानै नुजाफैफिनो होनना बुंदों। मानोना मोजां मोननाया अराय गोजोर-जोबनो थाङा । बेनिखायनो मोनाबिलि सिख्लानि गोरबोआव मोजां मोननाया जोबलाङाखै । गावनि अनसुमैखौ लोगो हमनायनि हाबिलासा थुंगेयाखै। बियो जेब्लाबो गावनि अनसुमैखौ खाथिसिनाव गोदानै आरो साबसिनै मोननो लुबैनाय बाथ्राया रोखा बेरखांदों।
घ) गुदि खोथाजों सोमोन्दो लाखिना बेखेवना लिए।
i) “नाथाय बर’निबादि गोलैसोनाय माहारियाव सानबोलावरिया खंगा बिरखांनो हाया ।।”
फिन: गोजौनि बेखेवना लिरनो होनाय खन्थाइ खलबखौ समर ब्रह्म चौधुरी लिरनाय ‘मोनाबिलि’ मुंनि खन्थाइनिफ्राय दैखांना होनाय जादों।
बेवहाय खन्थाइगिरिया रंजा बाजानि राइजो लाइमोन सिख्लानि हादराव बिरबायहैनो सानदोंमोनब्लाबो साननानै आगोर मोनाखै एबा गावनि हास्थायनाया बर ‘नि बादि गोग्लैसोनाय माहारियाव जाफुंनाय नंलिया होनना फोरमायदों।
बुंनो थाङोब्ला खन्थाइगिरिया बर’ हारिनि बाथ्राखौ साननानै दुखु फोरमायदों। मानोना बर’ हारिया मोनसे गोग्लैसोनाय हारि एबा देरहासार जानो हायैनि बाथ्राखौ रोखा बेरखांहोदों। बिसोर माबा साननो नागिरब्लाबो साननाया आगोर मोना दावगालांनो हाया हाया जायो खंगा, लेंग्राफोरबादि ।
खन्थाइगिरिनि बेबादि साननाया लाइमोन सिख्ला मोनाबिलि महराव गावखौ बावगोमानो नाजादों। नाथाय हारिनि बाथ्रा गोसोआव नांथाबनानै थानायाव बावगोमानो हायाखै।
ii) सोरजि जेननायनिफ्रायनो सानफ्रोमबो
अनजिमा गैयि हाबिला लानानै नों
अनसुमै सानखौ बरायबोदों
रेसम खानायउदांस्रिनि आन्दो खालामनानै
गावनि बिखायावल बजबना लादों।”
फिन: गोजौवाव होनाय खन्थाइ खलबखौ समर ब्रह्म चौधुरीया लिरनाय ‘मोनाबिलि’ खन्थाइनिफ्राय दैखांना होनाय जादों।
बेवहाय मिथिंगा मोनाबिलि आरो सानजों बुहुम सोरजिजेननाय मुगानिफ्रायनो सोमोन्दो थानायखौ फोरमायदों।
खन्थाइगिरिया मिथिंगानि मोनाबिलि महरखौ सोरजिजेननायनिफ्रायनो अनसुमै सानजों लोगो मोनज्लायनाय बाथ्राखौ खन्थाइयाव रायखांदों । खन्थाइगिरिया मिथिगौ मोनाबिलि सिख्ला आरो मिथिंगा साननि अनजिमा गैयै लोगो हमलायनाय, बरायलायनाय आरो मोनाबिलि सिखलाया गावनि हसारनाय खानायजों आन्दो खालामनानै बजबना लानाय बाथ्राखौ । बेबादि समा जोबनानै थांदोंब्लाबो अखानायै मोनाबिलिनि महरा फिन नुजाफैफिनदों अनजिमा गैयै हाबिला लानानै आरो गोदानै खाथिसिनाव बजबनो गोसोआ लुबैदों। अब्ला जों बेखिनियावनो बुंनो हायो मोनाबिलि आरो सान बिसोरनि लोगो मोनज्लायनाया जुगे जुगे जाबोबाय थादों इउनावबो जाबाय थागोन।
iii) “गोसो थोनाया मोननो लुबैनाय,
गदानै, साबसिनै खाथिसिनै,
मोननो लुबैनाय ।”
फिन: सोंथि बिलायाव बेखेवना लिरनो होनाय खन्थाइखोन्दोखौ समर ब्रह्म ‘लिरनाय ‘मोनाबिलि’ खन्थाइनिफ्राय दैखांना होनाय जादों।
बे खन्थाइ खोन्दोनि गेजेरजों खन्थाइगिरिया मिथिंगा मोनाबिलिखौ मोजां मोननाय एबा गोसोथोनाय, बिखौ खाथियाव मोननो लुबैनाय बाथ्राखौनो फोरमायदों।
गोसो थोनाय एबा मोजां मोननाया अराय गोजोर-बेयो जेब्लाबो जोबनो थाङा । बेनिखायनो खन्थाइगिरिया मोनाबिलिनि गोरबोआव मोजां मोननायखौ जोबलांनाय नुवाखै। अदेबानि गावनि अनसुमै सानखौ लोगो हमनायनि हाबिलासा जोबनानै थाङाखै । जायनि थाखाय खन्थाइयाव खन्थाइगिरिया फोरमायदों गोसो थोनायनि ओंथिया मोननो लुबैनाय, गोदानै, साबसिनै, खाथिसिनाव मोननो लुबैनाय।



